Na włocławskich ulicach nie brakuje usług związanych z szybkim transportem, a taksówki widzimy praktycznie na każdym kroku. Transport na przestrzeni lat przeszedł dużą ewolucję powiązaną z rozwojem technologicznym w ciągu ostatniego stulecia. Kontynuując cykl związany z historią włocławskiego transportu przeniesiemy się do czasów, kiedy na włocławskich ulicach gościły dorożki konne!
Pierwsze miejskie dorożki
Pierwsze dorożki na ulicach Włocławka można było zauważyć już w 1912 roku. W sierpniu tego roku na włocławskie ulice wyjechała pierwsza dorożka jednokonna1. Z czasem dochodziły kolejne dorożki zarówno jednokonne jak i dwukonne. Przed wybuchem I wojny światowej kurs przejazdu dorożką jednokonną mógł wynosić od 15 do 20 kopiejek za 3 minuty czasu jazdy2. W przeliczeniu na marki polskie używane do 1924 roku wynosi to ok. 1000 mk oraz 50 groszy po wprowadzeniu polskiego złotego po 1924 roku.3 Od zaborów aż do II Rzeczypospolitej, kiedy to rozwój miejskich dorożek przyśpieszył, głównym punktem, w którym można było takową znaleźć, był ówczesny Nowy Rynek, czyli dzisiejszy Plac Wolności.
Rozwój dorożkarstwa włocławskiego
Dorożek z roku na rok tylko i wyłącznie przybywało! W roku 1927 liczba dorożek konnych wynosiła 29, za to pojawiły się dorożki samochodowe w liczbie 32.4 Dorożki samochodowe, odpowiedniki dzisiejszych taksówek, były nowością. Jeszcze w 1925 roku w całym województwie warszawskim, do którego wówczas Włocławek należał, odnotowano łącznie 7 dorożek samochodowych. W roku 1928 liczba dorożek konnych we Włocławku wynosiła 32, a samochodowych 355. W 1929 roku dorożek konnych i samochodowych było po 356, chociaż jeszcze wtedy przy dworcu kolejowym można było spotkać jedynie dorożkę jedno lub dwukonną7.
Przepisy miejskie oczywiście musiały się dostosować do nieuniknionego rozwoju transportu miejskiego. Wydawano prawa jazdy do kierowania pojazdami konnymi i samochodowymi. Z dniem 20 sierpnia 1923 roku stawki za prawa jazdy wynosiły: dla dorożek jednokonnych 40 tysięcy marek, dorożek parokonnych 60 tysięcy marek, od samochodów osobowych od 50 do 70 tysięcy marek w zależności od mocy pojazdu.8 Dorożki podlegały regularnym kontrolom policji, w trakcie których musiały stawić się w wyznaczonym punkcie miasta, a dorożkarze musieli mieć na sobie w trakcie kontroli czapki i płaszcze dorożkarskie.9
Na przestrzeni lat zmieniały się także wyznaczane postoje dla dorożek w naszym mieście, jednak najważniejszym zawsze był Nowy Rynek, dzisiejszy Plac Wolności. W 1922 roku dorożki można było spotkać na Nowym Rynku, przy dworcu kolejowym oraz przy ul. Żabiej.10 W lipcu 1923 roku magistrat miasta wyznaczył nowe postoje dorożek przy ulicy Kilińskiego 1 oraz na rogu ul. Cyganki i 3 Maja.11
Problemy miejskich dorożek
Włocławskie dorożki w odrodzonej Polsce przez długi czas nie cieszyły się dobrą renomą. Przede wszystkim dużym problemem była dostępność dorożek. Pomimo zmieniających się postoi dla dorożek w różnych częściach miastach dorożka była na nich zjawiskiem rzadkim, gdyż głównym punktem ich stacjonowania był przede wszystkim Nowy Rynek.12 Drugim zasadniczym problemem była cena, która znacznie wzrosła w porównaniu do cen sprzed I wojny światowej. Według „Słowa Kujawskiego” w roku 1924 kiedy kursy dorożek w Warszawie wynosiły 70 ówczesnych groszy, to włocławscy dorożkarze żądali już dwóch złotych. Wraz ze zwiększającą się ilością pojazdów na włocławskich drogach dochodziło do coraz częstszych wypadków z udziałem samochodów i dorożek13, a nawet zdarzały się przypadki pijanych dorożkarzy. W szczególności, jak wspomina „Słowo Kujawskie”, dziwne fatum ścigało dorożkę nr. 17:
Dorożkę No. 17 ściga jakieś dziwne niepowodzenie. Właściciel tej dorożki z powodu pijaństwa miał zatarg z władzami i dorożkę sprzedał. Nowy właściciel, jak nas informują, już zdążył się upić d. 11 sierp. i w stanie pijanym, powożąc, zabierał się do bicia przechodniów, jak dla dorożkarza, to tak nie pasuje.
Słowo Kujawskie 1923, R. 6, nr 174, str. 2
Powrót dorożek w PRLu
Po zakończeniu II wojny światowej dorożki ponownie zawitały na ulicach miasta. Magistrat miasta zorganizował w 1948 roku postoje dorożkarskie w następujących lokalizacjach14:
- ul. Kilińskiego przy fabryce Muhsama — 6 dorożek,
- ul. Żabia nóg 3 Maja — 5,
- Bulwary przy przystani — 3,
- Starodębska naprzeciw poczty — 2,
- dworzec kolei szerokotorowej — 5,
- wąskotorowej — 3,
- na pl. Staszyca — 2,
- ul. Szpitalna 2
- na Szpetalu Dolnym przy starej szkole.
Na pl. Wolności, przy ul. Zduńskiej natomiast zorganizowano postój dorożek samochodowych. W roku 1950 miasto zorganizowało wiele punktów postojowych dla miejskich dorożek oznaczanych tablicami z napisem „Postój dorożek”, jednakże nadal występował problem pustych postojów, gdzie dorożkarze upodobali sobie przede wszystkim Plac Wolności, dworzec oraz czasami także i postój przy ul. Piekarskiej. 15 Z dużym problemem braku środków komunikacji mierzył się Szpetal Dolny, który mimo iż posiadał własny postój dorożkarski, to nie pojawiały się na nim żadne dorożki. Zamówienie dorożki na Szpetal Dolny wiązało się z dodatkowymi kosztami, więc podróżujący często byli skazani na pieszą drogę przez most stalowy.
Ostatni dorożkarz
W latach 50-tych liczba dorożek we Włocławku wynosiła 55, za to pojawiły się 3 taksówki. W kolejnych latach liczba dorożek zmniejszała się na rzecz taksówek. W roku 1975 liczba taksówkarzy urosła już do 112. Z miejskich dorożek pozostała już tylko jedna, kierowana przez pana Józefa Sadzikowskiego, który pracował jako dorożkarz jeszcze przed wybuchem II wojny światowej.16 Historia dorożkarstwa włocławskiego dobiegła końca zamykając tym samym jeden z rozdziałów historii naszego miasta.
Przypisy:
- Goniec Wieczorny. 1912, № 356 ↩︎
- Słowo Kujawskie 1922, R. 5, nr 282 ↩︎
- Słowo Kujawskie 1924, R. 7, nr 160 ↩︎
- Sprawozdanie z Działalności Magistratu M. Włocławka za Rok 1927/1928 ↩︎
- Przegląd Statystyczny M. Włocławka Rok 1928 oraz Sprawozdanie z Gospodarki Miejskiej za Rok Budżetowy 1928/1929 ↩︎
- Przegląd Statystyczny M. Włocławka Rok 1929 oraz Sprawozdanie z Gospodarki Miejskiej za Rok Budżetowy 1929/1930 ↩︎
- Życie Włocławka i Okolicy 1929, Maj, nr 5 ↩︎
- Słowo Kujawskie 1923, R. 6, nr 193 ↩︎
- Słowo Kujawskie 1923, R. 6, nr 150 ↩︎
- Przewodnik ilustrowany po Włocławku, 1922 rok ↩︎
- Słowo Kujawskie 1923, R. 6, nr 157 ↩︎
- Słowo Kujawskie 1924, R. 7, nr 171 ↩︎
- Express Kujawski 1938.10.18, R. 16, nr 239 ↩︎
- Ilustrowany Kurier Polski, 1948.08.03, R.4, nr 210 ↩︎
- Ilustrowany Kurier Polski, 1950.09.15, R.7, nr 254 ↩︎
- Gazeta Pomorska 1975 r., potrzebny przypis (źródło: https://www.facebook.com/photo?fbid=10225188172665281&set=gm.5736303666466787) ↩︎
