Przy okazji ostatniego Jarmarku Staroci i Rękodzieła Ludowego organizowanego przez Muzeum Historii Włocławka, miałem okazję nabyć z pozoru zwykłą pocztówkę. Pocztówkę, która prezentuje przedwojenny Włocławek. Jednak podpis na odwrocie pocztówki wyraźnie mówił, że pocztówka ta nie pełniła zwykłej roli. W dzisiejszym artykule opowiem o nietuzinkowej roli włocławskich pocztówek w odbudowie kraju po II wojnie światowej oraz co wspólnego z tą pocztówką miał Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy!
O pocztówce parę słów
Pocztówka prezentuje dzisiejszą ulicę 3 Maja, podpisaną z tyłu widokówki jako „główna ulica”. Na pierwszym planie po lewej stronie pocztówki możemy zobaczyć dorożkę, która przed II wojną światową była powszechnym widokiem na ulicach Włocławka. Na temat dorożek we Włocławku napisałem już jeden artykuł. Wedle podpisu z tyłu pocztówki autorem zdjęcia jest Zofia Chomętowska, żyjąca w latach 1902-1991 polska fotografka i artystka. Niestety na pocztówce brakuje daty wykonania fotografii, jednak sądząc po innych fotografiach autorki dostępnych w archiwach cyfrowych, fotografia najpewniej pochodzi z serii wykonanej w 1930 roku lub 1936 roku. Sama pocztówka pochodzi z 1951 roku, o czym mówi nie tylko podpis z tyłu pocztówki. Na pocztówce umieszczony został adres wskazujący na województwo wrocławskie istniejące w latach 1945-1969. Jednak najciekawszy podpis widniejący na pocztówce, to informacja o cenie: 13 zł + 2 zł na Fundusz Odbudowy Stolicy.
Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy (S. F. O. S.)
Czym był Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy i jaki był jego cel informuje inny podpis z tyłu widokówki:
Ze Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy (S. F. O. S.) odbudujemy Warszawę i miasta polskie.
Fundusz ten utworzono w roku 1948 w celach pozyskania środków na odbudowie kraju po II wojnie światowej. Na fundusz wpłacano różnymi metodami zarówno dobrowolnie jak i istniał podatek 0,5% bieżących zarobków oraz opodatkowano wybrane produkty. Jednakże jedną z metod zbierania pieniędzy na owy fundusz była sprzedaż pocztówek, z której część zysków trafiała na ten fundusz. Pocztówka, jaką zaprezentowałem w tym artykule nie była jedyną pocztówką z Włocławka. Takich pocztówek wychodziło o wiele więcej, czego przykładem może być inna pocztówka z 1967 roku. Fotografię wykonał Jan Siudecki.
Takie pocztówki funkcjonowały nie tylko we Włocławku, lecz także innych polskich miastach. Za przykład mogą posłużyć pocztówki Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego z Płocka. Nie brakuje także wątków na forach czy internetowych grupach z publikowanymi pocztówkami zawierającymi informację o wpłacie części środków z zakupu pocztówki na SFOS. Jednak wracając do włocławskich pocztówek. Możemy zatem łatwo stwierdzić, że pocztówki z Włocławka miały swój mały udział w odbudowie Warszawy po II wojnie światowej!
