Kościół św. Stanisława we Włocławku współcześnie znajduje się przy ul. Żeromskiego 19/21. Jest stosunkowo młodym kościołem, porównując do innych włocławskich świątyń, gdyż erygowany został 2 lutego 1922 r.1 przez biskupa kujawsko-kaliskiego Stanisława Zdzitowieckiego. Mało kto jednak wie, że kościół św. Stanisława nie jest jednak pierwszą świątynią tego powołania we Włocławku. W dzisiejszym krótkim artykule przytoczę ciekawostkę nt. pierwotnego kościoła św. Stanisława!
Pierwszy kościół św. Stanisława
Pierwsza świątynia pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika została wzniesiona w XIV wieku – na miejscu dawnej romańskiej katedry lub kościółka św. Jerzego z XII–XIII w.2 Na temat pierwszej włocławskiej katedry pisałem już w jednym z poprzednich artykułów. Co niedzielę w kościele św. Stanisława miały być odprawiane msze za… grzechy fundatora. W poniedziałki za to odbywały się msze za duszę fundatora, w środę wotywa o św. Stanisławie, a w piątki wotywa „humiliavit” o Męce Pańskiej. W XVIII w. natomiast z powodu braku funduszy czy odpowiedniego uposażenia dla kapłana, uroczystości w kościele odprawiano tylko raz w roku 8 maja w uroczystość patrona kościoła św. Stanisława Biskupa i Męczennika.3
Historia kościoła
W połowie XV w. biskup Władysław Oporowski rozkazał usunięcie szczątków poprzedniej miejskiej katedry romańskiej, a w jej miejscu miała powstać nowa świątynia. W 1474 roku biskup Jakub Sieniński wystawił murowany kościół pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Po 50-ciu latach kościół uległ zniszczeniu. 24 lipca 1524 roku włocławski biskup Maciej Drzewicki konsekruje nowo wybudowany kościół drewniany pod wezwaniem św. Stanisława.
Nie był to pierwszy i ostatni raz. Kościół ten na przestrzeni wieków był aż pięciokrotnie odbudowywany – cierpiał m.in. z powodu pożarów i zawodził w okresach wojen, kiedy bywał wykorzystywany jako magazyn – zwłaszcza podczas wojen napoleońskich, gdy zagrażano mu militarną adaptacją. W 1657 został np. spalony przez wojska Szwedów. Kilka wieków później, będąc magazynem dla wojsk francuskich i rosyjskich podczas wojen napoleońskich, kościół ten ucierpiał porządnie, co doprowadziło do jego ostatecznego zrujnowania.
Ostatecznie kościół św. Stanisława upadł na początku XIX wieku, a rozebrano go w 1818 r. Jednak nie przepadł on całkowicie bez śladu. Materiały budulcowe tej świątyni wedle źródeł historycznych przekazano na budowę kaplicy w Brześciu Kujawskim. Pamięć o kościele zaginęła na długo, do momentu, aż w 1902 roku pomiędzy ulicami Gdańską i Bednarską podczas budowy kamienicy natrafiono na ślady tego kościoła.
Źródło grafiki:
Przypisy
- https://stanislawwloclawek.pl/historia-parafii ↩︎
- Michał Morawski, „Monografia Włocławka”, 1933 r. ↩︎
- https://www.wloclawek.info.pl/wiadomosci/32232/kosciol-rycerski-i-magazyn-wojsk-napoleonskich/ ↩︎
