Otwarty dostęp do wiedzy o regionie – jak go zapewnić? cz. 2
Dzisiejszy artykuł jest kontynuacją tematu, jakim jest otwarty dostęp o wiedzy o regionie. W tym artykule skupię się na kwestii zapewnienia tego dostępu do wiedzy w internecie. Omówię także, jakie działania podejmować w tym celu oraz jak działać w celu popularyzacji i przekazywania wiedzy o regionie w internecie!
Dlaczego udostępniać wiedzę o regionie?
O powodach, dla których wiedza o własnym regionie jest istotna opowiedziałem w poprzednim artykule. Z tych samych powodów udostępnianie posiadanej wiedzy na temat swojego regionu jest kluczowe. Wciąż pozostaje wiele niezweryfikowanych informacji i ciągle odkrywane są nowe fakty na temat regionu. Nie trzeba szukać daleko przykładów. Bardzo duża ilość cennych informacji na temat naszego regionu została zebrana dzięki zbiorom prywatnym takim, jak rodzinne zdjęcia, dokumenty, listy a nawet świadectwa.
Wystarczy zresztą przejrzeć lokalne grupy na Facebooku takie jak „Włocławek jaki pamiętamy” lub wybrane internetowe blogi, żeby się o tym przekonać. Dlatego tak istotne jest, żeby ta wiedza nie przepadała. Trochę o sposobach udostępniania tej wiedzy w internecie wspomniałem przy okazji omawiania w jednym z poprzednich artykułów problemu lokalnych miejsc pamięci. Dziś jednak chciałbym ten temat rozwinąć jeszcze bardziej…
Gdzie i jak udostępniać wiedzę?
W celu zapewnienia jak najlepszego dostępu do rzetelnej i uporządkowanej wiedzy najlepiej skorzystać z otwartych i darmowych internetowych platform w rękach niezależnych organizacji, na rzecz których można swobodnie kontrybuować. W szczególności największe platformy tego typu nie będące własnością rządu czy korporacji mogą zapewnić największą rzetelność informacji. Innym argumentem za rzetelnością tych platform jest swoboda kontrybucji, gdzie istnieje duża ilość czujnych redaktorów weryfikujących informacje na platformie. Te wszystkie opisane wyżej mechanizmy są potrzebne, żeby otwarty dostęp do informacji mógł zostać zapewniony. Największą taką działalnością na świecie jest ruch Wikimedia, którego częścią jest Wikipedia gromadząca obszerną bazę wiedzy na temat świata czy Wikimedia Commons gromadząca multimedia na wolnej licencji. Redaktorem na Wikipedii może zostać każdy, wystarczy założenie konta oraz opanowanie działania tej platformy.
Oczywiście nie tylko Wikipedią internet stoi i istnieje wiele innych równie ważnych platform do zapewniania otwartego dostępu do danych i ich gromadzenia na zasadzie kontrybucji. Do takich platform można zaliczyć także OpenStreetMap czyli projekt otwartej mapy świata rozwijanej przez społeczność jako alternatywa dla Google Maps. Oczywiście polskie ulice również zagościły na tej mapie. Nie brakuje więc i naszego powiatu włocławskiego. Nie brakuje takich szczegółowych danych jak np. mapa dla transportu publicznego z przystankami autobusowymi w przypadku Włocławka czy też o niektórych mało znanych obiektach historycznych, jak grodziska. Wciąż jednak wiele danych o obiektach na mapie mogą się szybko dewaluować i wymagają aktualizacji na bieżąco. Podczas omawiania problemu lokalnych miejsc pamięci we Włocławku (takich jak np. miejsce pamięci dzielnicy Grzywno), które o ironio powoli zostają zapomniane, podkreśliłem, jakie kluczowe jest w ich przypadku, żeby aktualizować i dodawać informacje o nich do serwisów mapowych. Ułatwia to nie tylko wskazanie lokalizacji takich obiektów, ale także zostawienie śladu o ich istnieniu. W przypadku OpenStreetMap kontrybucja również jest otwarta i darmowa, funkcjonuje nawet cała polska społeczność skupiona wokół tej platformy zajmująca się aktualizacją danych na mapie.
Platformy społecznościowe i portale internetowe
W dzisiejszych czasach internet stał się głównym źródłem wiadomości lokalnych. Internet w większości wyparł tradycyjne media oferując dostęp do najświeższych, aktualizowanych na bieżąco wiadomości. Wiadomości te trafiają do nas wówczas za pośrednictwem internetowych portali informacyjnych oraz platform społecznościowych. Istnieją także dostawcy wiadomości jak np. Google News lub Microsoft Start. Usługi te sprawdzają na bieżąco zarejestrowane portale internetowe w poszukiwaniu najnowszych artykułów, a następnie zbierają je i prezentują swoim użytkownikom. Obecnie w internecie wśród tego typu usług oraz portali społecznościowych całkowity monopol ma Google czy Meta (dawniej Facebook). Fakt ten może być niepokojący z uwagi na ilość gromadzonych przez te korporacje danych o aktywnościach użytkowników w obrębie ich usług oraz tendencje do blokowania wybranych treści. Z uwagi na ten fakt proponuję inne otwarte i zdecentralizowane sposoby niezależne od korporacji gwarantujące prywatność oraz brak ograniczania treści, kluczowy w przypadku pozyskiwania obiektywnych treści oraz wiadomości.
Kanały RSS
Na początek wróćmy do Google News czy Microsoft Start. W jaki spośób te usługi pobierają w zautomatyzowany sposób treści z portali internetowych? Robią to za pośrednictwem kanałów RSS. Kanały RSS, to prosta technologia dostępna na wielu portalach internetowych pozwalająca na pobieranie z adresu danego kanału najnowszych treści. W przypadku portali internetowych będą to najnowsze artykuły, ale kanały te wykorzystuje się także w przypadku podcastów czy treści wideo na platformach takich jak YouTube lub PeerTube. Istnieją proste aplikacje do obsługi kanałów RSS, czyli tzw. czytniki, które oferują możliwość dodawania i wygodnego organizowania wielu kanałów RSS oraz aktualizowania tych kanałów w wybranym odstępie czasowym. Taką funkcję oferuje np. Mozilla Thunderbird, czyli popularny program do obsługi m.in. kont poczty elektronicznej czy też kalendarza. Kanały RSS są udostępniane przez znaczną większość portali internetowych lokalnych urzędów. Dla powiatu włocławskiego jedynie portal gminy Chodecz nie udostępnia jawnego kanału RSS. Problem z dostępnością kanałów RSS pojawia się w przypadku większości portali informacyjnych, w szczególności lokalnych. Większość portali informacyjnych, które są dostępne w usłudze Google News musi posiadać swój wydzielony kanał RSS ze względu na wymaganie tego przez tą usługę. Kanały te jednak nie są udostępnione publicznie, a próby przeskanowania stron tych portali narzędziami do znajdywania kanałów RSS skutkują niczym. Innym sposobem na wygodną agregację linków do najnowszych wiadomości są internetowe platformy społecznościowe. Otwartą i zdecentralizowaną platformą, której głównym celem jest tworzenie forów internetowych i agregowanie linków do internetowych artykułów jest Lemmy. Platforma w swojej budowie przypomina takie popularne platformy internetowe jak Reddit lub polski Wykop. Największą polską instancją skupiającą ponad 2 tysiące zarejestrowanych użytkowników jest Szmer.info. W ramach tej platformy utworzyłem również społeczność dla Włocławka do zamieszczania linków do lokalnych portali internetowych związanych z regionem [link].
Podsumowanie
Istnieje więc wiele możliwości darmowej i otwartej kontrybucji w internecie na rzecz zapewnienia jak najbardziej obiektywnego, prywatnego i darmowego dostępu do informacji na temat naszego regionu. Nie musimy być przy tym jednocześnie zależni od usług korporacji, gdyż nie brakuje równie dobrych utrzymywanych przez społeczność alternatyw. Nie pozostaje mi więc nic innego niż zachęcenie Was, drogich czytelników, do zapoznania się z tymi platformami oraz kontrybucji, a właścicieli lokalnych portali oraz blogów – do udostępnienia nam kanałów RSS ich stron!
Opublikuj komentarz