Historia

Jak się zmieniała populacja Włocławka?

Populacja Włocławka, jego demografia zmieniała się latami, gdyż Włocławek jako jedno z najstarszych miast w Polsce istnieje już przez ponad tysiąc lat! Jak zatem miasto rozwijało się przez te wszystkie lata? Cóż, nie było najprościej. Rozwój miejskiej populacji kształtowały zarówno budowa nowych szlaków komunikacyjnych czy rewolucja przemysłowa, ale i również szereg konfliktów zbrojnych, które przeszły przez miasto, o czym postaram się dzisiaj opowiedzieć!

Średniowiecze – I Rzeczypospolita Polska (do 1793r.)

Włocławek jest jednym z najstarszych miast w Polsce, gdyż istniał już od IX wieku. Mała osada początkowo została założona blisko ujścia rzeki Zgłowiączki do Wisły, z czasem powstał również gród obronny oraz gród książęcy, co sprzyjało rozwojowi osadnictwa na tych terenach. W trakcie panowania Bolesława Chrobrego Włocławek wspierał króla dużymi jak na te czasy wojskami (prawdopodobnie 800 pancernych i 2000 tarczowników), co świadczy o dużych rozmiarach osady. W dalszych latach populacja osady rosła, a w roku 1255 Włocławek uzyskał prawa miejskie.

Sytuacja jednak uległa zmianie w XIV wieku ze względu na najazdy wojsk krzyżackich. Pierwszy najazd miał miejsce 23 kwietnia 1329 roku. Znaczna część miasta uległa wtedy zniszczeniu, przez co miasto musiano przebudowywać. Po ostatnim ataku na miasto w 1431 roku oraz po podpisaniu pokoju toruńskiego 19 października 1466 roku miasto znów zaczęło się rozwijać. Na XIV wiek szacuje się liczbę mieszkańców wynoszącą ok. 500 osób. W XVI wieku z kolei liczba ta wynosiła ok. 2000 osób, a na XVII wiek szacuje się liczbę 4000 mieszkańców. Sytuacja ponownie uległa zmianie pod koniec XVII wieku oraz w XVIII wieku podczas tzw. Potopu Szwedzkiego (w latach 1657-1705) czy też najazdów rosyjskich (w latach 1707-1769). Miasto zostało wtedy spalone, a populacja spadła do ok. tysiąca osób. Na koniec XVIII wieku szacuje się ponad 2000 mieszkańców.

Lata zaborów oraz I wojna światowa (1793-1918r.)

Włocławek w trakcie trwania zaborów miał dużo czasu na odbudowanie się po poprzednich konfliktach zbrojnych. Wraz z wcieleniem miasta do zaboru pruskiego na ziemiach kujawskich pojawiła się ludność niemiecka oraz żydowska. Liczba ludności przez to stopniowo rosła, aż w 1870 roku przekroczyła 10 tysięcy. W następnych latach nastąpił gwałtowny rozwój, gdzie w 1910 roku liczba ludności wynosiła ok. 33 tysiące osób. Było to spowodowane tzw. rewolucją przemysłową, po której nastąpiła we Włocławku gwałtowna urbanizacja, a do miasta przyjeżdżało coraz więcej ludzi.

W drugiej połowie wybudowano m.in. Zakłady Celulozowo-Papiernicze oraz, co istotne, pierwszy most na Wiśle, który umożliwił rozwój handlu z drugim brzegiem Wisły jak i napływ ludności do miasta (więcej o tym można przeczytać tutaj). Nadejście I wojny światowej nie zahamowało tego procesu w większym stopniu. Od 1900 roku do 1910 roku nastąpił przyrost ponad 10 tysięcy obywateli, natomiast przez kolejne 10 lat od 1910 roku do 1920 roku nastąpił przyrost ok. 7 tysięcy przez co przyrost zmniejszył się nieznacznie pomimo walk z Niemcami podczas I wojny światowej czy też w trakcie obrony Wisły w trakcie wojny polsko-bolszewickiej z 1920 roku.

  • Fabryka Celulozy – Włocławek
    Fabryka Celulozy – Włocławek
  • Pierwszy most na Wiśle we Włocławku
    Pierwszy most na Wiśle we Włocławku

Okres międzywojenny – II Rzeczypospolita Polska (1918-1939r.)

W trakcie okresu międzywojennego nastąpił kolejny większy przyrost liczby ludności. W ciągu 21 lat liczba ludności zwiększyła się o ok. 25-30 tysięcy ludzi. Okres ten pozwolił na odbudowę zniszczeń po dwóch konfliktach zbrojnych, które dotknęły miasto, choć nie w tak dużym stopniu, jak poprzednie wojny. Wybudowano przy tym wiele nowych budynków, w tym budynek poczty, który znajduje się przy ul. Chopina po dziś dzień. Na rok 1939 przed 1 września liczbę mieszkańców szacuje się na ok. 68 tysięcy. Przez pewien okres Włocławek był największym miastem ówczesnego województwa warszawskiego oraz 18. miastem pod względem liczby ludności w całej Polsce!

II wojna światowa (1939-1945r.)

Okres II wojny światowej bardzo mocno odbił się na populacji miasta. Na grudzień 1939 roku liczbę ludności szacuje się na 55 tysięcy osób. Już w ciągu 3 miesięcy populacja miasta zmniejszyła się o ok. 13 tysięcy osób, co stanowi największy spadek liczby ludności w historii miasta w tak przerażająco krótkim czasie. Przez 6 lat trwania II wojny światowej populacja miasta zmniejszyła się od 1939 roku do 1945 roku o prawie 32 tysięcy ludzi, co stanowi o zmniejszeniu się liczby ludności o prawie połowę!  12 tysięcy z tych 32 tysięcy osób należało do znaczącej wtedy mniejszości żydowskiej. Po wybuchu wojny część mieszkańców uciekła z miasta próbując ratować swoje życie. Część mieszkańców, w tym głównie ludność żydowska, została przeniesiona, głównie do obozów koncentracyjnych. Na terenie miasta tworzono również swoiste getta, gdzie mordowano ludzi na miejscu. Pod koniec wojny miało miejsce kolejne wysiedlenie, tym razem ludności niemieckiej w kierunku III Rzeszy.

  • W hołdzie pomordowanych przez hitlerowców w latach 1939-1945
    W hołdzie pomordowanych przez hitlerowców w latach 1939-1945
  • Tablica pamiątkowa w miejscu getta we Włocławku
    Tablica pamiątkowa w miejscu getta we Włocławku

Polska Rzeczypospolita Ludowa (1945-1989r.)

Okres PRL’u był najlepszym okresem w dziejach Włocławka, jeśli chodzi o rozwój miejskiej demografii. Sytuacja demograficzna po wojnie była tragiczna, a miasto było w kompletnej ruinie, przez co w następnych latach nastąpiła szybka odbudowa miasta. W kolejnych latach rozbudowano wiele zakładów przemysłowych oraz elektrownię wodną zapewniając wiele nowych miejsc pracy. Wraz z szybszym rozwojem miasta coraz więcej ludzi zaczęło się wprowadzać na te tereny. Dodatkowo poprawiające się warunki bytowe zachęcały młodych ludzi do zakładania rodzin. W ciągu zaledwie 44 lat trwania okresu PRL’u populacja miasta zwiększyła się o ponad 84 tysiące ludzi! Jest to największy przyrost ludności miejskiej w historii Włocławka w takim krótkim czasie! W roku 1989 roku populacja miasta wynosiła 120823 ludzi.

Współczesność – III Rzeczypospolita Polska (od 1989r.)

Obecnie we Włocławku, jak i w wielu innych miastach na świecie, ma miejsce proces tzw. suburbanizacji, czyli przenoszenia się ludności z centrum miasta na obszary podmiejskie. Dodatkowo liczba ludności spadła ze względu na przemiany administracyjne polegające na likwidacji województwa Włocławskiego i wcieleniu miasta do województwa Kujawsko-Pomorskiego. W 2020 roku liczba ludności wynosiła ok. 109 tysięcy osób, co świadczy o spadku ok. 11 tysięcy osób w ciągu 31 lat. Z kolei gminy i miejscowości znajdujące się blisko miasta notują przyrost swojej populacji. Przykładem może być chociażby gmina Fabianki, która zanotowała przyrost ok. 15% w okresie 1995-2007. 27 października 2021 r. populacja Włocławka spadła do 99 130, a to oznacza zamianę urzędu prezydenta miasta na urząd burmistrza. Prognozy na następne lata zapowiadają dalszy spadek liczby ludności we Włocławku.

Włocławek współcześnie - ul. Wiejska
Miasto współcześnie – ul. Wiejska, źródło: commons.wikimedia.org autor: rjendrzejewski

Przypisy i źródła:

ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTER
Otrzymuj wiadomości e-mail, gdy pojawiać się będą nowe artykuły!
icon
Wysyłając formularz, zgadzasz się z naszą polityką prywatności.

Udostępnij

Zobacz także