Nie tylko fajans! Inne kultowe towary eksportowe Włocławka
Chyba wszyscy możemy się zgodzić z tym, że stare trendy uwielbiają powracać niczym boomerang. Obecnie przeżywamy duży nawrót mody fajansowej. Powstała duże centrum kultury, którego tematyką jest włocławski fajans, a fajansowe dekoracje zaczynają gościć na ulicach naszego miasta. Piękne ręcznie malowane „włocławki” to jednak nie jest jedyny towar eksportowy, z którego nasze miasto słynęło. W dzisiejszym artykule przedstawię inne słynne włocławskie towary, które w najbliższej przyszłości mogą powrócić do łask tak jak fajans!
Przysmaki z Włocławka
O fabryce cykorii Bohma zdążyłem się już trochę rozpisać w jednym z poprzednich artykułów. Powstała już w 1816 roku najstarsza polska fabryka cykorii (dziś Delecta) jeszcze przed II wojną światową produkowała różne mieszanki z suszoną cykorią, w tym kawę zbożową. Oprócz tego z czasem także produkowano cukier waniliowy, proszki do pieczenia oraz budynie. Włocławska kawa zbożowa czy kujawski podpiwek były rozchwytywane w całym kraju.
„Zjednoczone Fabryki Cykorii Ferd. Bohm et Co. i Gleba we Włocławku” nie były jednak jedynym miejscem, gdzie wytwarzano towary spożywcze. W 1908 roku we Włocławku powstała Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Społem”. Spółdzielnia ta została założona przez pracowników wyżej wspomnianej fabryki cykorii Bohma oraz była najstarszą spółdzielnią na Kujawach. Z czasem poza sprzedażą artykułów spożywczych zaczęto także ich produkcję. Już w latach 20-stych XX wieku założono Zakłady Wytwórcze „Społem”, które początkowo zajmowały się produkcją cukierków. Z czasem jednak zakłady produkowały także wyroby czekoladowe i galaretki.
W okresie II wojny światowej „Społem” zawiesił działalność, jednak wznowił ją za PRLu, gdzie zakłady produkcyjne znacznie rozbudowano. Już w latach 60-tych włocławska czekolada gościła na półkach sklepowych w całej Polsce. Wraz z początkiem PRLu swoje narodziny miała kultowy zakład „Kujawianka” powstały pierwotnie w 1926 roku. Zakład mieścił się przy dzisiejszej ul. Wronia. Po upadku PRLu w 1989 roku dochodziło do zmian właściciela zakładu, ostatecznie zakład został własnością firmy Atlanta.
Papier i manometry
Odchodząc od tematu włocławskich przysmaków pozostają jeszcze dwa duże zakłady, z których słynęło nasze miasto. Mowa oczywiście o „Celulozie” oraz Kujawskiej Fabryce Manometrów. Swego czasu „Celuloza” należała do największych zakładów w regionie i była bardzo rozpoznawalna, w szczególności za PRLu. Świadczy o tym fakt, iż zakład stanowił tło wydarzeń socrealistycznej powieści „Pamiątka z Celulozy” Igora Newerlego. Powieść zresztą doczekała się nawet ekranizacji. Włocławskie zakłady celulozowo-papiernicze prężnie działały już od 1899 roku dostarczając Polakom upragnione towary papiernicze.
Druga ze wspomnianych fabryk, czyli fabryka manometrów ma równie długą historię. Pierwsza włocławska fabryka manometrów została założona przez Henryka Neumana już w 1898 roku przy ul. Kaliskiej. Była to pierwsza taka fabryka na ziemiach polskich. Po wybuchu I wojny światowej zakład jednak zostaje zamknięty. Wieloletni pracownik tego zakładu Ignacy Ciechurski w 1915 roku postanawia założył swój własny zakład – Fabrykę Manometrów i Termometrów. Po niedługim czasie fabryka z małego warsztatu staje się dużym świetnie prosperującym zakładem wytwarzającym niezawodne urządzenia, z których korzysta cała Polska.
Powrót do łask
Powyżej wymieniłem przykładowe towary, z których kiedyś słynęło nasze miasto najbardziej. Jak zatem widać, nie tylko z fajansu Włocławek kiedyś słynął. Jest to więc bardzo prawdopodobne, że w niedalekiej przyszłości lokalni politycy, biznesmeni czy społecznicy zaczerpną inspirację z tego kawałka historii naszego regionu. Po mału zresztą wymienione wyżej dobra, z których nasze miasto słynęło, zaczynają wracać do mody, czego przykładem jest wspomniana w jednym z poprzednich artykułów „Zbożowa kawa po kujawsku”. Obecnie trwa zdobienie naszego miasta porcelanowymi dużymi figurami na ulicach nawiązujących do rzeczy, z których słynie Włocławek czy też muralami, które nawiązują do historii miasta. Zatem jest to tylko kwestia czasu, kiedy na jednym z rond we Włocławku stanie duża porcelanowa paczuszka z mieszanką Bohma…
Źródła:
- https://wloclawek.spolem.org.pl/?page=about&idm=235
- http://www.chocolatewrappers.info/Polsko/Kujawianka/spolem1.htm
- https://varsavianista.pl/index.php/2022/08/28/tworczosc-tadeusza-gronowskiego-w-latach-20-na-przykladzie-wybranych-realizacji/
- https://funtofil.livejournal.com/566505.html
- https://torun.ap.gov.pl/czym-sie-zajmujemy/popularyzacja/wystawy-wirtualne/wloclawski-przemysl-przemiany-wlasnosciowe-w-zwiazku-z-ustawa-o-nacjonalizacji-przemyslu-z-1946-roku/
Opublikuj komentarz